Maastricht.
De Helpoort is de oudste overgebleven poort van Nederland en was onderdeel van de eerste stadsmuur van Maastricht. De poort is de enige stadspoort die Maastricht nog rijk is. De poort heeft ongeveer twee eeuwen dienst gedaan als verdedigingswerk, Vanaf 1516, door aanleg van de muur rond Nieuwstadt, maakt de poort al geen deel meer uit van de vestingwerken. Het gebouw was omgeven door aanleunende bijgebouwen, dat aanleunen kan letterlijk genomen worden: de muren van de Helpoort bezweken bijna. Na het opheffen van Maastricht’s vestingstatus in 1867 was op dat moment de Helpoort een kruitmagazijn en in eigendom bij ’s Rijks Domeinen. Die droeg het gebouw in 1875 over aan Binnenlandse Zaken dat opdracht gaf (1881) tot herstel van het monument. De zwaar verwaarloosde resten bestaande uit een rechthoekige doorgang, aan de veldzijde geflankeerd door twee halfronde torens, werden ingrijpend gerestaureerd volgens de toen geldende regels.
Helpoort.
Uit die tijd daterende bespiedingskast aan de veldzijde was er voor de restauratie niet, maar helemaal verzonnen hoeft die niet te zijn, daar er bij inspectie, in de muur resten van een dergelijk bouwsel aangetroffen werden. Men had besloten in de poort een woning in te richten en construeerde de raampartij aan de stadszijde. De hameisleuf is uitgevoerd in baksteen en Naamse steen en is mogelijk in de laat dertiende eeuw toegevoegd. In 1947 werd de poort voor één gulden aan de stad Maastricht verkocht, die het geheel in 1993 nog eens restaureerde. Tegenwoordig is in de Helpoort een klein (vesting)museum gevestigd.
